Izložba "Kraj Velikog rata 1917-1918" u Istorijskom muzeju

Izložba, koja je otvorena u četvrtak, rezultat je saradnje Istorijskog muzeja Budimpešte, Galerije Matice srpske, Muzeja Srpske pravoslavne eparhije budimske u Sentandreji i Srpskog instituta u Budimpešti, saopštili su organizatori.

U ime Pokrajinske vlade i Pokrajinskog sekretarijata za kulturu, javno informisanje i odnose s verskim zajednicama prisutne je pozdravila resorni sekretar Dragana Milošević, koja je naglasila da će ova izložba ostaviti trajan pečat u povesnicama svih onih koji su učestvovali u njenoj organizaciji i zahvalila saradnicima iz Istorijskog muzeja, Mađarske državne biblioteke "Sečenji", Muzeja primenjene umetnosti i Muzeja Eparhije budimske na nesvakidašnjem pregnuću koje su uložili u organizaciju izložbe.

"Tu mislim i na grandiozan poduhvat da se ikone Saborne crkve u Tabanu restauriraju i konzerviraju", naglasila je Miloševićeva i dodala da je to poduhvat, kojeg su se zajedno prihvatili i koji su, tokom prethodnih nekoliko godina, na najbolji način realizovali Galerija Matice srpske i Muzej Eparhije budimske Srpske pravoslavne crkve", kazala je Miloševićeva.

Kako je ona navela, to je svedočanstvo jednog vremena i veliko delo Arsenija Teodorovića, najvećeg srpskog ikonopisca svog doba i predstavlja trajan beleg i raskošno svedočanstvo, sačuvano i za našu, i za buduće generacije.

"Podnaslov izložbe 'Tragom nestale Srpske varoši u Budimu' jeste priča o varoši iz romana našeg Jaše Ignjatovića, čije junake i danas pamtimo. I, ona varoš u kojoj su, na njegovim burnim putešestvijima u carstvujušću Vijenu, Pavla Isakoviča, junaka druge knjige "Seoba" Miloša Crnjanskog, radosno dočekivali bogati i svom rodu odani srpski trgovci", kazala je Miloševićeva.

Prema njenim rečima, taj podnaslov je u isto vreme i bolan i koliko je to moguće, utešan.

"Bolan, jer nam govori o neumitnoj prolaznosti svega što se nekada činilo tako čvrsto, tako pouzdano i tako večno. Utešan, jer nas hrabri saznanjem da onoga što je nekada bilo, ipak, ima sve dok ono postoji u našim sećanjima. I, dok ga mi sasvim ne prepustimo zaboravu i na njega podsećamo i one koji će doći posle nas", istakla je Miloševićeva i podsetila je da se i ovaj veliki kulturni događaj organizuje u kontekstu izuzetno dobrih odnosa dveju zemalja, Republike Mađarske i Republike Srbije, odnosa koji, po opštoj oceni nikada u istoriji nisu bili bolji.

Pozdravne reči uputio je i Peter Farbaki, generalni direktor Istorijskog muzeja Budimpešte, a prisutnima se obratila i dr Tijana Palkovljević Bugarski, upravnica Galerije Matice srpske, kao i Pera Lastić, direktor Srpskog instituta u Budimpešti.

U ime Vlade Republike Mađarske obratio se dr Zoltan Firješ, zamenik državnog sekretara za odnose sa verskim zajednicama i narodnostima u Uredu predsednika Vlade Mađarske, kao i dr Aleksandra Salai Bobrovnicki, zamenica glavnog gradonačelnika Budimpešte za kulturu.

Otvaranje izložbe svojim prisustvom uveličao je episkop Srpske pravoslavne eparhije budimske Lukijan, uz čiji blagoslov je i ostvarena.

Svečano otvaranje izložbe upotpunili su Kamerni ansambl „Orfelin” iz Novog Sada pod upravom Tamare Adamov Petijević i umetnici Srpskog pozorišta u Mađarskoj.

Ova izložba predstavlja nastavak rada na očuvanju i prezentaciji srpskog kulturnog nasleđa u Mađarskoj.

Nakon konzervacije, stručne obrade i predstavljanja ikona Arsenija Teodorovića rađenih za ikonostas Sabornog hrama u Budimu na izložbi "Arsenije Teodorović i srpska crkva u Budimu", u Galeriji Matice srpske 2017. godine, Istorijski muzej u Budimpešti je ovom izložbom to umetničko ostvarenje postavio u širi okvir istorijskih i društvenih prilika.

Na ovaj način, ikonostas je predstavljen kao materijalni trag ne samo umetničkih dometa srpske kulture, već i svedočanstvo duhovnog života i stremljenja srpskog naroda u Ugarskoj.

Ikone Arsenija Teodorovića su centralni eksponat na izložbi oko kog su sabrani brojni drugi predmeti - urbanistički planovi, fotografije, umetnička dela, knjige i drugo, koji pred očima posmatrača bude nestali život Srba u Budimu, u nekadašnjoj srpskoj varoši Tabanu i Sabornom hramu koga više nema.