Kako je Šumanović slikao samog sebe

Na izložbi “Miroslav Kraljević i sledbenici“ u Spomen-zbirci Pavla Beljanskog koja predstavlja vrhunska dela hrvatskog slikarstva prve polovine 20. veka iz Moderne galerije u Zagrebu, predstavljeni su i autoportreti Save Šumanovića.

Sava Šumanović, školovan u Zagrebu i prisutan na tamošnjoj umetničkoj sceni tokom dvadesetih godina, u svom opusu prihvatio je Kraljevićeve uticaje, ali je bio zaslužan i za njihovu transformaciju. Tako je postao i novi uzor hrvatskim slikarima zahvaljujući razumevanju i prenošenju načela Lotovskog postkubizma.

Na “Autoportretu“ (1925) iz zagrebačke Moderne galerije i autoportretu naslikanom u okviru kompozicije “Doručak na travi“ (1927) iz Spomen-zbirke Pavla Beljanskog, Šumanović je postkubističkom formalnom redukcijom istovremeno svodio oblike i naglašavao unutrašnji izraz. U oba slučaja reč je o samoprezentaciji umetnika kao slikara pred štafelajem, ali akcenat nije na dodacima koji definišu profesiju i status portretisanog, već na metafizičkoj dimenziji slike. Upoređen sa “Autoportretom“ iz 1925. godine, lik Save Šumanovića na slici “Doručak na travi“ doživeo je važnu promenu koja nije samo stilske prirode: nasuprot strogom, namrgođenom izgledu gotovo vibrirajuće napetosti na dve godine ranijoj predstavi, ovde vidimo smirenog , zadovoljnog stvaraoca u društvu svojih kreacija. Umetnik kao da je pronašao lični mir u nestvarnom svetu umetnosti, okružen ženskim figurama.

Slikom “Doručak na travi“ (1927), jednim od ključnih eksponata iz kolekcije Pavla Beljanskog i antologijskim delom nacionalne moderne umetnosti, Sava Šumanović je rezimirao najznačajnije elemente svog slikarskog razvoja u trećoj deceniji 20. veka. Na njoj su ostali prisutni elementi Lotovog postkubizma i estetike “povratka redu“ sa početka dvadesetih, primetni na umetnikovom autoportretu i odevenoj ženskoj figuri s desne strane. To je delo na kojem koloristička ekspresija dostiže prvu pravu eksploziju, koja je potom varirana i razvijana do vrhunca u šidskom periodu. Povrh svega, ona je na tri imaginarne ženske figure na desnoj strani kompozicije najavila seriju čarobnih ženskih likova, “šidskih kupačica“ – Šidijanki, koje umetnik gotovo opsesivno slika tirdesetih godina u Šidu. Slika je rađena u “vedrom tonu“, kako objašnjava umetnik povodom dela nastalih za vreme drugog boravka u Parizu.

Izvor: "Politika", štampano izdanje

Luncheon on the Grass (1927) by Sava #Šumanoviæ, born on this day in 1896 http://t.co/aBvNEim2bx #SerbianArt pic.twitter.com/FQpTR7BfNH

— Ivana Lepojev (@ivanalepojev) January 22, 2015