"Krugovi" i poetska istina

Istinsko žrtvovanje, kaže V. Jankelević, je smrt na koju se pristaje iz ljubavi prema drugome. Zloupotreba, eksploatacija - ono je što prekida komunikaciju, a žrtva - ono što je ponovo uspostavlja.

Treći igrani film Srdana Golubovića, ostvarenje „Krugovi“ (2013), upravo nam pokazuje kako za razliku od situacija kada se žrtvujemo iz gordosti (umesto da žrtvujemo gordost - Dostojevski) - jedino je ljubav ta moćna sila koja našu žrtvu čini zdravom.

Film počinje u Trebinju, kada srpski vojnik plaća svojim životom da bi zaštitio muslimanskog civila od napada tri druga vojnika. Petnaest godina kasnije, posledice ovog herojskog čina, i dalje izazivaju reperkusije.

Implicitno se sudarajući sa preolađujućim linearnim narativnim formama naše književnosti i kinematografije, Golubović je snimio film u kome se oslobodio linearnog narativa i približio logici poezije, stvarajući svojevrsnu „poetsku istinu“. Donekle slično „fraktalnim filmovima“ meksičkog reditelja Alehandra Gonzalesa Inaritua, u kojima se potpuno napušta vremenski kontinuitet u cilju prikazivanjem događaja iz tri različita vremenska perioda izmešano, tako i Srdan Golubović u svom filmu, čini da na kraju priče mi razumemo ono što nismo na njenom početku. Ovim rešenjem, autor inteligentno u „Krugovima“ dozvoljava da se desi skok sadašnjosti u otvorenu prošlost. Tako, Golubović razmatra istoriju ne kao set događaja “nestalih iza nas“, fiksiranih u hronologiji, već koristi istoriju kao alat za kritičko preispitivanje prošlosti i angažovanje u sadašnjosti. Jer, onima koji brišu prošlost ionako preti da izbrišu i budućnost. U nadi da se nećemo okameniti pogledavši u strahote prošlosti, moramoda se krećemo napred.

Predvođeni veteranom Aleksandrom Berčekom u sjajnoj glumačkoj kreaciji, “Krugovi” predstavljaju film koji odlikuju velika glumačka ostvarenja, gotovo svakoga od protagonista, koji, na kraju, u rečitoj tišini nalaze primarni susret bića sa samim sobom. Rezultat su snažne emocije, suze i, pre svega, moralno preispitivanje.

Tako smo u našim postmodernim vremenima, u kojima su svi žrtveni vidovi postali neutralizovani i ispražnjeni (ostala je samo parodija žrtvovanja, vidljiva u svim aktuelnim formama viktimalnosti), dobili film u kome se divlji, “imaginarni Balkan” ne slika kao neprozirno srce tame prilagođeno nevinom zapadnom pogledu koji Zlo vidi svuda u svetu oko sebe osim u sebi samom, već ostvarenje koje, istovremeno, deluje kao lečenje kroz oproštaj i podsetnik da je žrtva iz ljubavi (kroz slučaj Srđana Aleksića), ultimativni karakteristika svakog pravog heroizma. Upravo zato, film Srdana Golubovića, “Krugovi”, deluje kao istinski vesnik iskupljenja na putu ka svetlosti, koji smo zagubili u tami zločina i reciprocitetu u zločinu i kazni.

KRUGOVI

Srbija, Nemačka, Francuska, Slovenija, Hrvatska, 2013
Režija: Srdan Golubović
Scenario: Melina Pota Koljević, Srđan Koljević
Uloge: Aleksandar Berček (Ranko), Leon Lučev (Haris), Nebojša Glogovac (Nebojša), Nikola Rakočević (Bogdan), Hristina Popović (Nada), Boris Isaković (Todor), Vuk Kostić (Marko), Jasna Đuričić (Danka), Marko Janketić (Petar)
Producent: Baš Čelik
Distributer: Tuck
Trajanje: 112 minuta