Veterani iz ratova devedesetih širom sveta

Član Libijskog nacionalnog veća Fatima Mahmud, izjavila je pre nekoliko dana da su se u sastavu Gadafijevih vazdušnih snaga borili dobrovoljci iz bivših zemalja Jugoslavije.

Ona je navela da su "plaćenici iz Hrvatske, Srbije i BiH", bili "oslonac ofanzive vlade u Tripoliju".

U izveštaju specijalnog izvestioca Ujedinjenih nacija Hoze Luiša Gomeš del Prado zatraženo je od država članica svetske organizacije, još pre četiri godine, da prekinu sa opasnom praksom tolerisanja regrutacije plaćenika, koji se potom angažuju na kriznim područjima.

Tada je ukazano da čak 23 države praktično tolerišu rad kompanija i ljudi koji regrutuju plaćenike i upućuju ih na križna žarišta, uz opasku da su među njima BiH, kao i Italija i Dominikanska Republika.

Prema podacima pojedinih svetskih medija, ali i vojnih analitačara na zapadnom Balkanu, procenjuje se da se sada stotinak "profesionalnih ratnika" sa naših prostora kreće po kriznim područjima širom sveta, a angažovani su posredstvom Legije stranaca i pojedinih "bezbednosnih agencija".

To je mnogo manji broj nego ranije, jer se, na primer, prema nezvaničnim podacima, u Zairu krajem devedesetih borilo i oko 1.000 ljudi sa područja bivše Jugoslavije.

Pre sedam godina, 2004, mediji su pisali da se centri Legije stranaca za obuku nalaze na Korzici, u prašumi Francuske Gijane u Južnoj Americ,i kao i u pustinji afričke države Džibuti.

Osnovna obuka u "Legiji stranaca" traje oko četiri meseca, posle čega se obavlja specijalistička obuka.

Plata legionara je u prvih nekoliko godina oko 1. 000 evra, a maksimalna, posle dve decenije službe, oko 5. 000 evra. Pravo na penziju legionar stiče posle 15 godina staža.

Nije poznato da li se plaćenici sa prostora bivše SFRJ takođe obučavaju, ili se smatra dovoljnim "iskustvo" koje su stekli tokom sukoba devedesetih.

Prošle godine dva veterana iz BiH (jedan Srbin i jedan Bošnjak) poginula su u Avganistanu, gde su za privatnu američku firmu radili na obezbeđenju.

Oni su tokom prethodnog boravka u Iraku upoznali Amerikanca preko kojeg su potom dospeli u Avganistan.

Sredinom 2008. godine u eksploziji bombe na granici Avganistana i Pakistana poginuo je jedan državljanin BiH, koji je radio za američku firmu KBR.

Plaćenici sa ovih prostora samo su mali deo snaga angažovanih u okviru većih vojnih operacija.

Američko-britanske vojne intervencije u Avganistanu i Iraku su, 2004. godine, pokazale da ni SAD ni Britanija nemaju dovoljno vojnika za velike operacije pa su otuda prinuđene da preko takozvanih kompanija za bezbednost iznajmljuju plaćenike a, oni su u stvari, privatne armije.

Svetski mediji su tada navodili i da se u "plaćeničkim poslovima" u svojstvu savetnika nalazi i ugledni penzionisani general ser Majkl Rouz, a da jedan od Rouzovih pomoćnika u nekadašnjoj misiji Ujedinjenih nacija u Bosni i Hercegovini, penzionisani potpukovnik Tim Spajser vodi najsupešniju britansku plaćeničku agencija "Sandlajn".

Ta agencija je samo u Iraku, sredinom prošle decenije, imala ugovor sa američkom vladom vredan 293 miliona dolara.