Migranti iz gradova

U odnosu na 1991, smanjen broj onih koji svakog dana putuju do posla u drugo mesto, ali se povećava udeo dnevnih migranata iz gradskih naselja

Svaki deseti stanovnik centralne Srbije i Vojvodine je dnevni migrant. Dnevni migranti su, prema statističkoj definiciji, lica koja rade ili se školuju van mesta stalnog boravka, ali se svakodnevno ili više puta tokom sedmice vraćaju kući.

Ovih dana su objavljeni podaci iz popisa o tome koliko koja opština u Srbiji ima ovih putnika. Kao što se i pretpostavljalo, najviše ih je u naseljima blizu Beograda. U opštinama Lazarevac i Sopot svaki peti stanovnik svakodnevno putuje na posao, u školu ili na fakultet, u Obrenovcu je to svaki šesti, a u Staroj Pazovi svaki sedmi. Rekorder je, međutim, opština Grocka, sa svakim četvrtim, s tim što ovaj gročanski „rekord” treba shvatiti uslovno, jer i veliko naselje Kaluđerica, kao sastavni deo Beograda, pripada ovoj prigradskoj opštini. Tako, statistički gledano, stanovnici Kaluđerice putuju svakodnevno u „drugo mesto Beograd”, mada su stvarno u Beogradu.

U ostalim delovima republike svakodnevnih putnika je manje. U proseku, u regionalnim centrima, ili blizu ovih centara, ima ih

više, a u slabije razvijenim područjima manje. U Pančevu, Smederevu, Jagodini, Paraćinu, Kruševcu, dnevni migrant je svaki deseti stanovnik, u Novom Sadu i Kraljevu svaki jedanaesti, u Loznici svaki deveti...

Deo „situacije”

S druge strane, u opštinama u istočnoj Srbiji dnevnih putnika je procentualno duplo manje. Bor i Zaječar, recimo, nemaju ni pet procenata ovih migranata, a u Kragujevcu je još manji udeo ovih stanovnika, što treba dovesti u vezu sa zastojem privrede u ovim gradovima.

Podaci o dnevnim migracijama su dobijeni na osnovu popisa stanovništva 2002. godine. U odnosu na prethodni popis 1991, ovih putnika je, inače, vidno manje. Doduše, mogli smo upoređivati samo podatke o dnevnim migrantima koji putuju na posao: početkom prošle decenije takvih je u centralnoj Srbiji i Vojvodini bilo 684.000, a 2002. godine – 564.000, dakle 120.000 manje, što se može objasniti i stanjem u privredi. Jer, veliki broj radnika je tokom devedesetih godina prošlog veka ostao bez posla, pa je, kao deo „ove situacije“, smanjena i potreba za svakodnevnim putovanjima do radnog mesta.

Dnevna putovanja – radnika, đaka i studenata su, inače, fenomen prigradskih i seoskih naselja: od svaka četiri putnika – tri su iz sela i predgrađa. Na poslednjem popisu 2002. godine broj radnika-putnika iz sela i predgrađa je, međutim, u odnosu na 1991. godinu, vidno smanjen. U centralnoj Srbiji, sa 380.000, spao je na 310.000, u Vojvodini sa 130.000 na 70.000, što je samo jedan od pokazatelja da naši gradovi nude sve manje posla. A kad nema posla – nema ni putovanja.

Potraga za poslom

S druge strane, broj dnevnih migranata iz gradova je u periodu 1991-2002. ostao manje više isti. Tačnije, u Vojvodini je smanjen za samo dve hiljade, u celoj centralnoj Srbiji za četiri, dok stanovništvo gradskih opština Beograda beleži čak porast broja radnika koji odlaze na posao izvan grada. Dok je na popisu 1981. takvih bilo samo oko tri hiljade, 1991. ta brojka se penje na osam, a 2002. na – četrnaest hiljada, tako da su i centralne beogradske opštine, zbog krize, za sve veći broj njihovih stanovnika samo – mesto stanovanja.

Milutin Prokić, iz Republičkog zavoda za statistiku, kaže da ovaj nešto veći broj dnevnih migranata iz centralnih gradskih opština u prigradskim naseljima ne treba da čudi ako se ima u vidu prevelika koncentracija zaposlenih u glavnom gradu i nešto slabija popunjenost naselja u okolini, naročito visokostručnim kadrom. Lekari, apotekari, informatičari, trgovci raznom robom sve više odlaze u okolna naselja. To se dešava i sa drugima, jer je u vreme recesije do posla teško doći, pa se zato manje izbegavaju i ova dnevna putovanja.

Dnevni migranti su, inače, oni mnogobrojni srednjoškolci koji ujutro zaposedaju lokalne autobuse i vozove, žureći u školu u susedni grad, sa torbom u rukama. To su i radnici koji putuju prema gradu prvim jutarnjim vozovima.