"Jednoumni fokus EU i SAD – pogoršanje na Kosovu"

To je saopštio viši saradnik Saveta za politiku demokratizacije (DPC) u Berlinu Bodo Veber.

"Ironija je u tome što šteta koju su ionako krhkoj demokratiji na Kosovu nanele EU i SAD sada preti i samom napretku postignutom u Briselskom dijalogu", upozorava on u tekstu objavljenom na sajtu DPC.

Kako primećuje, nema napretka u lokalnoj demokratiji u četiri opštine sa srpskom većinom na severu Kosova, dok u ostalim delovima, pretežno naseljenim Albancima, demokratija i vladavina prava ostaju slabe i pod teretom strukturalnih problema, a većina građana gubi nadu da politički sistem može da donese promene u bliskoj budućnosti.

"Kroz svoj jednoumni fokus na Briselski dijalog, podstaknute taktičkim, kratkoročnim i kratkovidim razlozima, EU i SAD su direktno i konzistentno doprinele ovim pogoršavajućim trendovima", ističe Veber.

On navodi da je, manje od godinu dana nakon što je EU podržala koalicioni sporazum sa ciljem da se dijalog Beograda i Prištine nastavi, Kosovo ponovo u agoniji institucionalne krize sa nedavnim opozicionim protestima i blokiranjem rada parlamenta.

Sporazum o normalizaciji odnosa između Beograda i Prištine postignut u aprilu 2013. godine očito je, smatra on, ubedio EU i SAD da bi dijalog trebalo da bude najviši prioritet, čime su pitanja demokratije i vladavine prava na Kosovu potisnuta u drugi plan.

"Iako je zaista bilo neophodno da dijalog izbije u čelo prioriteta tokom izvesnog vremenskog perioda kako bi se obezbedio pun suverenitet i teritorijalni integritet Kosova - što je preduslov za održivu demokratiju i vladavinu prava - Zapad je posustao u daljoj demokratizaciji i vladavini prava usled nedostatka strateške vizije", konstatuje Veber.

Da bi se sprečilo dalje pogoršavanje situacije i ojačala demokratija i vladavina prava na Kosovu, EU i SAD moraju da preduzmu izvestan broj političkih promena, a prva je da se uzdrže od direktnog intervenisanja u formiranju vlade, ukazuje nemački analitičar.

Umesto toga, kako smatra, treba da zauzmu principijelni stav zasnovan na osnovim načelima vladavine prava i parlamentarne demokratije, a u slučaju da se ti principi ponovo prekrše, trebalo bi da zaprete bojkotom nove vlade uključujući suspenziju procesa evropskih integracija.

"Nemačka, SAD i Britanija moraju da razviju master plan za rešavanje spora u pogledu statusa Kosova i ograničenog suvereniteta kroz evropske integracije, a taj plan mora da se osmisli na osnovu očekivanog rezultata, to jest ulaska i Srbije i Kosova u EU kao punopravnih, suverenih članica koje priznaju jedna drugu", navodi on.

Takođe ukazuje da Berlin i London moraju da proaktivnije dopru do kosovskih građana i političke elite kako bi objasnili i lobirali za svoje politike i uverili ih da "Briselski dijalog i rasformiranje paralelnih struktura neće dovesti ni do kakve forme teritorijalne autonomije za kosovske Srbe koja bi ponovo ograničila suverenitet Kosova".

Ističe da EU mora da insistira da statut buduće Zajednice srpskih opština bude u granicama kosovskog zakona, čvrsto zasnovan na konceptu udruživanja opštinskih funkcija i da sadrži jasne definicije i podele nadležnosti.

Smatra i da EU i SAD moraju da razviju strateški plan za rasturanje kriminalnog političko-ekonomskog podzemlja na severu Kosova, "što neće biti postignuto integrisanjem srpske policije i sudstva, već postavljanjem temelja za njihovu uspešnu transformaciju", a da taj plan mora biti deo nastavka Briselskog dijaloga.

EU, dodaje on, mora da se založi i za reformisanje zakona o stranačkom finansiranju, sa naglaskom na sprečavanje bilo kakvog finansiranja srpskih stranaka od strane Beograda.

Takođe, EU i drugi zapadni donatori treba da podrže nevladine organizacije, nezavisne medije i druge društvene aktere kako bi se suprotstavili političkoj represiji od strane zvaničnika sa liste Srpska u opštinama sa srpskom većinom južno od Ibra, te kako bi se ponovo uspostavili osnovni uslovi za politički pluralizam, zaključuje Veber.