Šta sve švercuju Hrvati i Srbi?

“Veliko odstupanje registrovane vrednosti izvoza iz Mađarske u Srbiju i Hrvatsku, 578 miliona evra kod Srbije i 850 miliona evra kod Hrvatske, motivisalo me je da odem jedan korak dublje u podatke trademap-a, da vidim o kojim proizvodima se radi. Dodatan korak bi trebalo da učini ministarstvo unutrašnje trgovine ili neka druga institucija, kako bi se očitale i količine konkretnih proizvoda koje ulaze na tržište”, piše ekonomista Miroslav Zdravković na sajtu makroekonomija.org.

Odstupanja u podacima nastaju po dva osnova: transfernih cena velikih kompanija i šverca proizvoda iz Mađarske. Kada građani iz ove dve zemlje kupe robu u Mađarskoj na carini mogu da dobiju povraćaj mađarskog PDV-a. Tada mađarska carina registruje robu oslobođenu od PDV-a kao izvoz iz Mađarske. I dok je u Srbiji i Hrvatskoj isplativo prošvercovati kupljenu robu, u Mađarskoj ostaje trag da je tamo kupljena.

Iz podataka se vidi da se najveći deo razlika u knjiženom izvozu iz Mađarske i uvozu u Hrvatsku i Srbiju odnosi na iste proizvode: električnu energiju, derivate nafte, prirodni gas, lekove i putničke automobile. To ukazuje na činjenicu da velike kompanije mogu mnogo lakše da transferišu novac i profit na željenu destinaciju u odnosu na hiljade švercera/turista koji odu da kupe robu jeftinije nego u svojoj zemlji, nadajući se još da će izbeći plaćanje carine prilikom povratka kući. U tabeli su izlistani proizvodi koje građani obe države najčešće kupuju u Mađarskoj u bitno većoj vrednosti u odnosu na carinski registrovanu u svojim zemljama. Odatle se vidi da su “hit” za kupce iz Hrvatske i Srbije:

Svinjetina,

Šećer,

Čokolada,

Hrana za životinje,

Preparati za negu lica i kože,

Proizvodi za ličnu higijenu,

Praškovi za pranje

Nove gume za automobile,

Klima uređaji,

Računari,

Telefoni za fiksnu telefoniju,

Televizori (uključujući video rekordere)

WC papir i tamponi. Iako većina građana veruje da ogromna razlika u ceni između proizvoda kupljenih u Mađarskoj i kod nas na primer potiče od visokih trgovačkih marži, Zdravković tvrdi da velike razlike u ceni na primer elektronike nisu posledica ogromnih marži na tržištu već drugih ulaznih troškova:

“Marže u maloprodaji se kreću od 1 pa do 10 posto, retko su više, a najčešće su, za kompjutersku robu, primera radi, oko 3-4 posto. Te smešno male marže, u kombinaciji sa padom tražnje, dovele su do masovnog zatvaranja radnji sa ovom robom... Za analizu ulaznih cena u Mađarskoj i Srbiji trebalo bi na prvom mestu gledati indirektne troškove. Primera radi, za sve što se uvozi potrebno je platiti pozamašnu sumu za proveru kvaliteta, što u zemljama u Evropi nije potrebno, a tu su i firmarine, juče povećani doprinosi, cene komunalnih usluga isl. Da se odlično zarađuje na uvozu i prodaji tehničke robe tržište bi se odmah uredilo pojavili bi se ozbiljni igrači iz inostranstva, međutim to nije tako, a i to tržište ne uređuju “trgovci” već država”, smatra Zdravković.

.