Istorija smrtne kazne u Americi – od lomače do injekcije

Prvo pogubljenje u Sjedinjenim Američkim Državama je zabeženo 1608. godine. Od tada je smrtna kazna izvršena na 16.000 ljudi. Dok su u vremenu pre revolucije kriminalce ubijali stiskajući ih između dva teška kamena, lomili na velikim točkovima ili žive spaljivali, smrt vešanjem je bila još najbezbolnija.

Izvršenje smrtnih kazni u Americi je i dalje ključno pitanje. Iako Vrhovni sud nikada nije oborio pogubljenje kao neustavnu metodu, države su s vremena na vreme pokušavale taj proces da humanizuju, pitajući se mogu li se pogubljenja sprovesti na "manje varvarske načine".

Tako je Tomas Edison državnicima Njujorka ponudio svoju laboratoriju Menlo Park da u njoj testiraju struju na životinjama verujući kako će postupak biti trenutan i bezbolan.

Državne vlasti su tako 1890. godine ukinule vešanje i zamenile ga električnom stolicom za sve izrečene smrtne presude. Primer su sledile i druge države, ali vešanje nikada nije nestalo što potvrđuje i slučaj iz Delavera 1996.godine.

No, uvođenje novih metoda ukazalo je i na određene probleme. Nevada je tako izvela prvo pogubljenje smrtonosnim plinom 1924. godine koji se trebao 'upumpati' u zatvorsku ćeliju dok zatvorenik spava. No, u njoj je bilo prohladno, pa je plin padao na pod.

I elektroudar se pokazao daleko od sigurne metode. Električna stolica u Lujzijani 1946. godine nije ubila sedamnaestogodišnjeg Vilija Frensisa optuženog za ubistvo zbog pijanstva čuvara i osuđenika. Frensis se prevrtao na stolici i vikao “Ja ne umirem!”

Žalio se potom Vrhovnom sudu prepirući se kako ponovno vraćanje u električnu stolicu predstavlja okrutnu i neobičnu kaznu. Izgubio je slučaj, a država ga je u drugom pokušaju pogubila strujom.

Smatrajući kako ima previše smrtnih kazni, Vrhovni sud je zaustavio sva pogubljenja 1972. godine u SAD-u. No, četiri godine kasnije, sudije su potvrdile revidirane zakone pa se nastavilo dalje s izricanjem smrtnih presuda.

Nedugo nakon toga zakonodavci Oklahome pitali su glavnog državnog patologa Džeja Čepmena da pomogne u kreiranju metode koja bi zamenila strujni udar.

Ovaj doktor koji je sebe jednom opisao kao "stručnjaka za mrtva tela", osmislio je koktel tri leka natrijum tiopentala, pancorium bromida i kalijevog hlorida koji, ako se daje intravenozno, umrtvljuje i paralizuje zatvorenike, a potom zaustavlja rad srca.

Tu smrtonosnu injekciju 1982. godine prvi je upotrebio Teksas, a 1990-ih se metoda raširila. Neke države, ipak, nisu htele da odustanu od elektroudara pa je Florida sačuvala električnu stolicu čak i nakon što su se zapalile glave dvojice zatvorenika.

Neke države počinju da se vraćaju starim metodama u slučaju da je potrebna alternativa. Tako je Tenesi oživeo električnu stolicu, dok je Oklahoma odobrila upotrebu smrtonosnog plina.