Novi "rat" religija: U Nemačkoj se "budi" Špageti Čudovište

Radi se o četiri limene table, oznake na putevima, na sva četiri ulaza u gradić Templin u Ukermarku. „Crkva Letećeg špageti-čudovišta“ hoće na taj način da ukaže na dan i sat (petak u 10) održavanja svog nedeljnog sajma testenine – baš kao što katolička i protestantska crkva u Templinu tako ukazuju na svoje božije službe. Špageti-čudovište? Sajam testenine? Table?

Idemo redom: „Crkva Letećeg špageti-čudovišta“ koja štuje nadnaravno biće od špageta i ćuftica postoji već dvanaest godina. Naime američki fizičar Bobi Henderson napisao je 2005. otvoreno pismo u kojem je izrazio negodovanje zbog odluke školskog odbora u američkoj državi Kanzas, da „inteligentni dizajn“ i kreacionizam postanu ravnopravne alternative teoriji evolucije. Henderson smatra – ako kreacionizam sme da se predaje u školama, onda u školskom programu mora biti mesta i za Pasta fari – „Crkvu Letećeg špageti-čudovišta“. Sve po maksimi da su sve vere ravnopravne.

Dvanaest godina kasnije na Novom Zelandu ta crkva može da obavlja venčanja koja priznaje država, u matičnoj zemlji SAD prave se pločice na kojima piše „Ateist/FSM“ (Ateisti letećeg špageti-čudovišta). A regionalni sud u pokrajini Brandenburg u Nemačkoj mora da se bavi pitanjem: da li „Crkva Letećeg špageti-čudovišta“, kao registrovano udruženje, ima pravo da postavi pomenute table.

Sa udruženjima nema šale

„Crkva Letećeg špageti-čudovišta“ je dakle registrovana kao udruženje, a poznavaoci nemačkog zakona o udruženjima znaju da sa tim nema šale. Udruženje mora da dokaže da služi „opštem dobru“, a to lakše ide sa „uzvišenim ciljevima“ nego sa parodijom religije koja se zasniva na omiljenom jelu. Predsednik udruženja Rudiger Vajda (Brat Špagetus - na naslovnoj fotografiji) kaže: „U skladu sa statutom, mi promovišemo naučni pogled na svet, a dopunu – činjeničnim i satiričnim sredstvima – smo morali da dodamo pod pritiskom poreske uprave.“ Na sajtu udruženja piše: „Mi zastupamo i širimo dosledni naturalizam. To znači: na svetu je sve prirodno, ne postoje vile, vilenjaci, bogovi, goblini, trolovi ili slični bajkoviti likovi. Svet nije stvoren, nego je nastao i može se naučno objasniti.“ Prethodno se kaže da je nepostojanje Letećeg špageti-čudovišta, „krajnje neverovatno, ali ne može biti u potpunosti isključeno“. U isto vreme – i to čini stvari komplikovanim – Vajda kritikuje američki original Crkvu FSM, kao „relativno detinjastu, jer se tamo sve vrti oko žurki i recepata za testenine“.

Ozbiljan zadatak

Novinarka i teološkinja Danijela Vakonig je autorka knjige o Crkvi FSM. „Zabavne religije su udruženja koja imaju za cilj iživljavanje svog načina života ili obožavanje nekoga ili nečega. Međutim parodije religije imaju ozbiljan zadatak – naime da kritikuju religije kao i poseban status koji one imaju u društvu“, kaže ona za DW. Udruženje kao što je FSM želi da „poznatim religijama postavi ogledalo u vezi sa nedokazivošću njihovih božanstava, nedoslednošću verske argumentacije i posebnog položaja koji traže u društvu.“ Ako je potrebno, to se radi i smešnim znakovima na putu. Kao što se može videti na gornjoj slici, znakovi pored puta više ne postoje. Tokom sukoba sa vlastima, udruženje FSM je saznalo da stubovi koji ukazuju na katolička i protestanstka bogosluženja nisu javno vlasništvo, te da crkve za to plaćaju i zbog toga „potpuno prirodno“ imaju pravo da odrede koji znakovi tu mogu da se kače. Od tada table „Crkve Letećeg špageti-čudovišta“, sa dozvolom gradonačelnika Templina, stoje na stubovima koje plaća grad. Ali: „Želimo naše stubove, kao što ih imaju druge crkve“, kaže Vajda.

Regionalni sud u Frankfurtu na Odri udruženju prvo nije dao za pravo, ali „Crkva letećeg špageti-čudovišta“ ne odustaje. Vrlo je moguće da će znakovi pored puta jednoga dana visiti na posebnim – sopstvenim stubovima.