Bakterije otporne na antibiotike postale su još opasnije

Bakterije postanu otporne kada u svojoj okolini naiđu na antibiotike u dozama premalim da ih ubiju. To im omogućava da se prilagode lekovima na način koji im omogućava preživljavanje i većih doza.

A to je veliki problem. Samo u SAD-u cena lečenja otpornih infekcija je 21 milijardu dolara godišnje, i nažalost ti tretmani nisu uvek uspešni – svake godine otpornost na antibiotike prouzrokuje 2 miliona bolesti u Sjedinjenim Državama i oduzme oko 23.000 života. Zamka obilja antibiotika

Ali sada je otkriven i novi problem. Do nedavno, naučnici su mislili da znaju kako smanjiti globalnu pretnju. Samo je trebalo da uvere doktore i farmere da prestanu automatski da daju antibiotoke svojim pacijentima i stoci, a naučnici bi u međuvremenu trebalo da vrate stare bakterijske sojeve, osetljive na antibiotike. A kako ti sojevi nisu platili cenu prilagođavanja na antibiotike, biće u stanju da nadjačaju otporne bakterije.

Ali sada izgleda da se taj scenario neće dogoditi, što znači da će eliminisanje nekih vrsta otpornih bakterija biti znatno teže nego što su naučnici mislili.

U gorenavedenoj studiji, naučnici su uneli DNK koji uzrokuje mutaciju u bakteriju Pseudomonas aeruginosa – česti uzročnik infekcije pluća otporan na razne lekove. Proces je rezultovao proizvodnjom preko 300.000 različitih mutiranih bakterijskih vrsta. Zatim su zarazili miševe sa svakim od tih vrsta, sve odjednom.

Eksperiment je bio neka vrsta velike bitke, u kojoj su naučnici pratili kako neki sojevi nadjačavaju druge. Zatim, kako bi bili sigurni da sojevi koji su preuzeli miševe ne dobijaju “pojačanja” jedni od drugih, naučnici su postavili jedan mutirani soj protiv originalne nemutirane bakterije tako što su zarazili pluća miševa sa obe istovremeno. Zahvaljujući ovom pristupu, naučnici su zaključili da mutacije koje rezultuju otpornošću na antibiotike ne oslabljuju soj, već ga čine jačim. Smrtonosne mutacije

Eksperimenti na mišu ponovljeni su i na Acinetobacter baumannii, još jednim čestim uzročnikom bolničkih zaraza. Korišćeni su i zečevi da na njima testiraju otkrića s uzročnikom kolere, Vibrio cholera. U oba slučaja, rezultati su bili isti – mutacije koje izazivaju otpornost istovremeno su učinile mutirane sojeve jačima i smrtonosnijima.

Da bi potvrdili svoje teze, naučnici su zatim isprobali eksperiment unzad. Da bi to uradili, blokirali su gene koje prirodno stvaraju otpornost u P. aeruginosi. Ta je promena loše delovala na sposobnost bakterije da zarazi pluća miševa, pokazujući da i prirodna otpornost, kao i ona nastala u laboratoriji mogu da ojačaju sposobnost bakterije da zarazi drugi živi organzam.

“Studija je uverljiva – barem za te sojeve”, kaže Džejms Džonson, istraživač zaraznih bolesti sa Univerziteta u Minesoti, koji nije učestvovao u istraživanju. “Nije preterano iznenađujuće da neke mutacije koje vode ka otpornosti jačaju celu bakteriju, već je iznenađujuće da gotovo svaka mutacija koju su proveravali ima taj učinak”.

Rezultati ne pokazuju da apsolutno svaka vrsta bakterija postane jača nakon mutacije. Već postoje čvrsti dokazi da određene mutacije koje stvaraju otpornost kod bakterija koje izazivaju tuberkulozu slabe njihovu mogućnost širenja i zaraze novih organizama. Ali naučnici koji su sproveli najnovije istraživanje kažu da je rezultat dobijen samo za određenu mutaciju, pa nije jasno da li i druge mutacije otpornosti isto rezultuju manjom infektivnošću soja.

“Mislimo da su obe situacije moguće”, zavisno od vrste bakterija, objašnjava Dejvid Skurnik, mikrobiolog s Harvardskog univerziteta i jedan od autora studije. “Bakterije nastavljaju da razvijaju nove mehanizme otpora”.

I kao što ova najnovija studija pokazuje, jednostavno menjanje načina na koji lekari i zaposleni u mesoprerađivačkoj industriji koriste antibiotike neće biti dovoljno za borbu protiv određenih sojeva otpornih bakterija. Zato će biti potrebno da se razviju nove vrste intervenicija.

“Zaključak ove i sličnih studija je da ne možemo pretpostaviti da će s vremenom bakterije otporne na lekove nestati samo tako same od sebe, bez razvijanja novih lekova”, kaže Filip Salvatore, epidemiolog u Džons Hopkinsu. “Neke bakterije otporne na lekove možda izumru same od sebe, druge mogu izazivati još gore bolesti, biti zaraznije, a definitivno ih je teže ubiti”.