Kovačica - Plavo, volim te plavo

Kovačica je osim toga obična vojvođanska varoš, ušuškana u široko plavo nebo s nizovima plavih kuća, pravih širokih ulica i prostranih travnjaka ispred, na kojima su kadgod pasla jata gusaka, a čije je perje završavalo u belim kao sneg, uštirkanim jastucima, u sobama koje mirišu na dunje. Kovačica se prepoznaje i po čipkanim zavesama, širokim satenskim suknjama Slovakinja, uređenim kućama i dvorištima sa muškatlama i šebojem, u kojima možete uživati u ukusnim kolačima i jelima donetim davno odnekud iz srednje Evrope. Takođe, ovaj gradić ćete prepoznati i pamtiti i po dobronamernom i učtivom „Dobri đenj, pan a panjička“, koje vam upućuju pomalo stidljivi meštani, bez obzira na to ko ste, odakle dolazite i kuda idete.

Slovački je jedan od domaćih jezika u kovačičkoj opštini, a taj status imaju još mađarski i rumunski jezik, jer su u Kovačici, pored Slovaka, inače najbrojnijih, svoj dom našli i Srbi, Mađari, Rumuni, Nemci, Crnogorci. Stoga grad ima i tri, odnosno četiri imena - srpsko i slovačko, koje se isto izgovara, ali ima i svoju ćiriličnu verziju, mađarsko Antalfalva (Antalovo selo) i rumunsko Covãciþa. U istorijskim dokumentima Kovačica se spominje još 1751. godine, kada je naseljavaju Srbi sa potiske vojne granice. Po formiranju nemačko-banske vojne granice u nju dolaze Mađari i Nemci, dok Slovaci masovno pristižu od 1783. godine, i od tada čine većinski deo življa.

Kovačička opština je poznata, kako njeni žitelji vole da istaknu, i po tome što je tu rođen Mihajlo Pupin, naučnik svetskog glasa, ali i po debeljačkim vašarima i crepajačkim konjima i fijakerima. Iako je u suštini „obična“ panonska varoš, Kovačica se može pohvaliti zavidnim kulturnim sadržajima i dešavanjima tokom čitave godine - od Festivala slovačkih pozorišta Vojvodine, Festivala rumunske poezije Drumuri de spice (Putevi klasja), zatim Festivala rumunske muzike i folklora iz Vojvodine u Uzdinu, Festivala mađarskih varoških pesama i čardaša u Debeljači, Banatskog festivala slovačke narodne pesme u Padini, do Likovne kolonije izviđača slikara „Etno kult projekat“, takođe u Debeljači i Rock Partyja u istom selu, na kojem se okupljaju bajkeri iz čitave zemlje i inostranstva. A slikarsko okupljanje Kovačički oktobar ušlo je već u evropski bedeker ove umetnosti, dok poljoprivredni sajmovi, izložbe fijakera i konja, maskenbali i razna takmičenja čuvaju tradiciju i ozbiljno narušenu vitalnost ovih sredina.

Iako je svaka od ovih kulturnih, bolje reći etničkih manifestacija priča za sebe, viševekovni zajednički život nekoliko naroda doneo je i jedan veliki miks tih kultura, pa se tradicije i običaji mešaju, preklapaju i usvajaju. Teško da bi Slovaci bili zadovoljni da žive bez svojih već nabrojanih suseda, a niti bi ostali mogli da se odreknu onoga što su od njih ugradili u svoj svakodnevni život. Iako se za svako mesto to može reći, ali onaj ko je jednom bio stanovnik ovog pitomog, lepog i pomalo depresivnog panonskog gradića sa sobom ponese samo lepe uspomene.