Prag: kubističke zgrade na Kafkinoj stazi

Osmišljena je i građena po ugledu na Pariske bulevare toga vremena, sa zgradama gotovo neverovatnim za naše vreme, u stilu takozvane Nove umetnosti, koji je tada bio u modi, sa puno ukrasa na fasadama i sa kulama po uglovima. Ali i pored najprestižnijih zdanja i radnji kao što su Dior, Prada i Šanel, nad ovim malim delom Starog Mesta, u okuci Vltave, na najnižem nivou tla, u prošlosti često izloženom poplavama, u obliku komada kolača isečenom iz torte, kao da se nadvilo, i to za sva vremena, sedam vekova ljudskog stradanja.

Na Starom trgu uvek je živo kao u stara vremena, kada su Prašna kula i Jindriška bile u „predgrađu“ grada, a crkva Naše Gospe sa dva tornja, kao iz bajke, na brežuljku. Ali, odmah iza crkve Svetog Nikole, sa fasadom svom u beloj boji, pored stare jevrejske Gradske kuće iz 16. veka, u roza belim tonovima kasnog baroka, te pored stare nove Sinagoge sa dramatično strmim krovom i gotskim zabatom, pred kapijama starog Jevrejskog groblja, odmah vas zarobe nevidljive sile, koje izazivaju snažan osećaj tuge. Na ovom groblju, okruženom dvema sinagogama, Pinkasovom i Klausovom i sa lepim neorenesansnim zdanjem Muzeja dekorativne umetnosti, već dva veka niko se ne sahranjuje, danas je spomenik kulture, ali je i ovde uvek živo i puno turista, pa morate da se zapitate zašto ljudi toliko dolaze, da li možda da spoznaju veličinu ljudske duše?

Prema zapadu Široka ulica izlazi na obalu, na skver Jana Palaha i na Rudolfinum, sa druge strane, zdanje Češke filharmonije u neorenesansnom stilu, svo u zlatnom odsjaju sunca. Kamenom ozidan „zlatan“ kej, pruža se duž cele obale oko Starog Mesta i odavde kreću brodovi u razgledanje grada sa reke.

Od Pariske prema istoku, u staroj mreži uskih ulica, rasuto je poput pravih dragulja, pored Španske sinagoge u maorskom stilu, nekoliko hrišćanskih crkava; Crkva Svetog Duha iz 14. veka, sa visokim uzanim gotskim prozorima, Svetog Simeona i Jude sa baroknom fasadom i Svetog Haštala iz 14. veka. Na krajnjem severoistoku, kao u mirnoj luci, nalazi se Manastir Svete Agneze iz 12. veka, nešto najlepše u celom Pragu, okružen zelenilom i jedna od prvih gotskih građevina u Češkoj.

Na ovom malom velikom delu Starog Mesta, ukrštaju se i putevi Franca Kafke, jednog od najvećih pisaca 20. veka; postoji tridesetak lokacija na kojima je živeo i radio, kuća u kojoj se rodio i druga u kojoj je počeo da piše svoj najpopularniji roman „Proces“, kao i park po kome se šetao. Jedino kuća u kojoj je proveo prvih pet godina života u Eliške Krasnohorske, više ne postoji i na tom mestu izgrađen je blok, u to vreme modernih zgrada u stilu kubizma, koji se začeo u Češkoj i samo ovde cvetao neko vreme.

Ovaj neveliki kraj u okuci Vltave, koji se danas zove Jozefov, najlepši je kada se posmatra sa druge strane, sa Hradčana i sa obala Male Strane, kao da je isklesan u jednom komadu. A fasade zgrada duž Dvoržakovih Nabreži, Rudolfinum, kule i tornjevi crkava, izgledaju nestvarno, kao neki prastari brodovi, sa visokim jarbolima, ukotvljeni uz obalu.

I na kraju, urbana modna scena se toliko promenila da ne možete da prepoznate stanovnike Praga. Pisala sam da su sportski elegantni u samo svom stilu, ali pod uticajem svetskih modnih brendova kao što su Zara, Berška, Promode i sve popularniji H.i.M. danas su doterani, ali sa samo sebi svojstvenim osećajem za meru.