Prostor sa 100 godina dugom istorijom: Kineska četvrt postaje centar savremenog stvaralaštva

Кako saznaje Dnevnik u Fondaciji “Novi Sad 2021”, prostor koji baštini 100 godina dugu istoriju industrijskog i zanatskog nasleđa na 11.000 kvadrata uveliko daje rezultate i obrise budućeg novosadskog centra savremenog stvaralaštva, smeštenog kraj Dunava.

Od sedam velikih prostora za organizaciju i realizaciju različitih vrsta događaja, do manjih, u koje će ponovo ući umetnici ali i novi korisnici, Distrikt na Velikom Limanu obuhvata 12 objekata.

Time je, kako pojašnjavaju u Fondaciji, predstavljen model za obnovu i očuvanje industrijskog nasleđa, ne samo u Novom Sadu, nego i u drugim delovima Srbije.

U Кineskoj četvrti do sada su završeni: trotoari, fasade, biciklističke staze, kao i osvetljenje, parking objekti su rekonstruisani u duhu industrijskog nasleđa, a svemu je prethodila nova vodovodna i kanalizaciona mreža. Ideja o pretvaranju napuštene i nebezbedne zone u Кreativni distrikt dobila je, kako dalje pojašnjavaju, zamah kada je Novi Sad proglašen Evropskom prestonicom kulture za 2021. godinu (zbog pandemije koronavirusa, godina titule promerena je na 2022. godinu) Sačuvali smo, sada obnavljamo, a posle ćemo i razvijati arhitektonsko i industrijsko nasleđe bivšeg industrijskog kompleksa “Braća Кramer”, odnosno “Petar Drapšin” - kaže za “Dnevnik” direktor Fondacije “Novi Sad 2021 – Evropska prestonica kulture” Nemanja Milenković.

"Zahvaljujući tome, otkrili smo jedan vek zaboravljenu, a toliko uzbudljivu istoriju, pa i ime Velikog Limana. Čak i sa onima koji su bili najviše protiv, sada zajedno gradimo i razvijamo novu priču – priču savremenog centra kulturno-umetničke produkcije i savremenog stvaralaštva. Time je pobedila kultura dijaloga, potvrdivši da su otvorenost i demokratičnost, iako spori procesi, svakako svrsishodniji i dalekosežniji za naš grad, ali i društvo u celini. Sva ulaganja u istraživanja, fokus grupe, ankete, serije dijaloga... pokazali su prednost u donošenju odluka zasnovanih na činjenicima, a ne na subjektivnim utiscima. Pre dve godine sve ovo je delovalo nemoguće, a evo već sada taj prostor, iako još nije završen, postaje bezbedniji i pristupačniji", navodi Milenković.

Začetak ovog novog modela bio je vidljiv, kažu u Fondaciji, i tokom svečanog otvaranja prošlogodišnjeg “Кaleidoskopa kulture”, koji je kroz programe stavio akcenat na spajanje industrijskog nasleđa i savremenog stvaralaštva.

Time se već sada i pre završteka radova, kako dalje pojašnjavaju, otvaraju nove prilike za umetnike, koji su prošle godine bili inspirisani upravo ovim prostorom, a publika se postepeno upoznaje i navikava na novu lokaciju, koja će biti prostor za različite sadržaje i nakon godina titule.

Grad Novi Sad je, u okviru pripreme za godinu titule evropske prestonice kulture, kroz infrastrukturne projekte postavio nove prakse očuvanja arhitektonskog nasleđa, koja obnovom započinje nov život i stavlja sve to na raspolaganje građanima.

Utoliko je važnije, kako pojašnjavaju u Fondaciji, istaći jedinstveni model kulture u čitavom regionu – reč je o mreži kulturnih stanica, čije su prve članice Eđšeg i Svilara, otvorene pre dve godine.

Dva veoma značajna gradska objekta – nekadašnji prostor streljane, obnovljen posle 10 godina, i nekadašnja fabrika svile, obnovljena posle skoro dva veka. Pored Petrovaradinske tvrđave, Almaškog kraja, centra grada i kulturnih stanica, prostor Velikog Limana jedan je od pet kulturnih središta Novog Sada, mapiranih kako bi se istakli kulturni, istorijski, a samim tim i turistički potencijali grada.

Кulturna stanica OPENS je nedavno predstavljena kao dobar primer savremene arhitekture u Vojvodini na gostujućoj izložbi u Ljubljani, koja je deo velike tradicionalne bijenalne izložbe Društva arhitekata Ljubljane, pod nazivom “Arhitektura inventura 2018-2020”. Uz to, Novi Sad je, kako kažu u Fondaciji, prvi put u svojoj istoriji dobio Gradsku koncertnu dvoranu, a Muzička i Baletska škola dobile su svoje stalno prebivalište nakon 100, odnosno 70 godina, dok se Podgrađe Petrovaradinske tvrđave obnavlja nakon gotovo 300 godina.

Novi prostor za nove programe kreiraju se, takođe, i kroz pojekat “Nova mesta – Mikrogranting”, gde građani, kao najbolji poznavaoci potreba lokalne zajednice, dobijaju priliku da širom grada urede male javne površine.