Grasov „Limeni doboš“ u novom izdanju

Roman „Limeni doboš“ pomerio je granice književnosti i proslavio Gintera Grasa širom sveta – naročito kada je prenesen i na filmsko platno.

Tridesetogodišnji čovečuljak Oskar Macerat zapisuje ispovest o svom životnom putu. S tri godine, kada je dobio limeni doboš, odlučio je da više ne raste. Tim činom odredio se jednom za svagda prema svetu odraslih odbijajući da se uklopi u društvo svog vremena. Ispostavlja se da je ovaj tridesetogodišnji izopštenik, koji sada živi u psihijatrijskoj bolnici, i od čijeg visokog glasa staklo puca, jedina zdrava osoba u svetu prepunom privida, laži i zločina.

Ovim romanom, koji zajedno sa novelom „Mačka i Miš“ i „Psećim godinama“ čini tzv. Gdanjsku trilogiju, Ginter Gras je postao glasnogovornik nemačke generacije odrasle tokom nacističke ere.

Ginter Gras rođen je u Gdanjsku 1927. Otac mu je bio protestanstke vere, a majka katolkinja poljskog porekla. Sa četrnaest godina pristupio je Hitlerovoj omladini, a s petnaest je bio dobrovoljac u podmorničkoj službi. Godine 1944. pristupio je Vafen SS i služio u Desetoj SS tenkovskoj diviziji sve dok 1945. nije bio ranjen, posle čega je završio najpre u američkom, a potom u britanskom logoru za ratne zarobljenike.

Prvu zbirku pesama objavio je 1956. godine. Zatim su usledile pozorišne drame „Ujak“ i „Poplava“. Pisanje „Limenog doboša“ završeno je 1959. godine. Novela „Mačka i miš“ objavljena je 1961. godine, a „Pseće godine“, koje su upotpunile Gdanjsku trilogiju, 1963. godine.

Usledio je period Grasovog angažmana u Socijaldemokratskoj partiji Nemačke, koji je ujedno i period plodnog stvaralačkog rada. Bogat književni opus doneo mu je brojne ugledne književne nagrade i intelektualne počasti.

Kada je, međutim, 1999. dobio Nobelovu nagradu za književnost, mnogi su smatrali da je ovo prestižno priznanje moglo i da sačeka zbog Grasovih nepopustljivih i ponekad nepopularnih političkih stavova. Objavljivanje memoarske proze „Ljušteći luk“ (2007) naročito je izazvalo kontroverze i pretvorilo se u javni skandal, jer je tu Gras prvi put progovorio o svom učešću u nacističkim vojnim formacijama.