Veliko istraživanje raspada SFRJ

U "Inicijativi naučnika" (Scholars Initiative) više od polovine angažovanih jesu iz zemalja bivše Jugoslavije. Rad je podeljen na jedanaest istraživačkih timova i skoro svi timovi su završili najveći deo posla istraživanja i pisanja izveštaja. Učesnici projekta ne pretenduju na konačnost svojih nalaza, jer su mnogi izvori još uvek van domašaja naučne obrade.

Tokom ove godine se očekuje prezentacija rezultata svakog istraživačkog tima, da bi se ohrabilo prihvatanje zajedničkog i na činjenicama utemeljenog prikaza događaja tokom devedesetih godina prošlog veka.

Rezultat rada druge radne grupe, o raspadu Jugoslavije, već je dostupan javnosti na ovoj adresi.

Oblasti i teme

Jedanaest grupa se bave sledećim problemima:

Kosovo sa autonomijom (1974-90): obim diskriminacije i zastrašivanja Srba od albanske većine, splet motiva koji je opredeljivao iseljavanje Srba sa Kosova, mera do koje su Albanci bili zadovoljni autnomnim statusom i mera podrške za njegovu promenu.

Raspad Jugoslavije (1986-91): uloga intelektualaca, motivi ključnih republičkih političara, saglasnost njihovih postupaka sa ustavom SFRJ, zakonitost ukidanja autonomije Vojvodine i Kosova.

Nezavisnost i sudbina manjina (1991-2): stavovi Franje Tuđmana 1991. godine, stupanj stvarnosti i iskonstruisanosti pretnji srpskoj manjini u Bosni i Hrvatskoj. Prave namere "Islamske deklaracije" Alije Izetbegovića. Odnos motiva straha i težnji za stvaranjem velike Srbije/Hrvatske, kod Srba/Hrvata. Legitimnost referenduma u Bosni, nakon zaključaka Badinterove komisije.

"Etničko čišćenje" i ratni zločini (1991-94): ratni ciljevi strana u sukobu, prvi slučajevi etničkog nasilja, uloga medija i društvenih elita u promociji mržnje i etničkog čišćenja. Obim progona, organizovanost pljački, ubistava, proterivanja.

Međunarodna zajednica, Savezna Republika Jugoslavija i strane u ratu (1989-95): uloga SAD i Evropske zajednice u raspadu Jugoslavije i njihovi motivi. Ostvarivost različitih planova za Bosnu i Hrvatsku i razlozi za njihovo propadanje.

"Zaštićene zone" (1992-95): kršenja dogovora oko zaštićenih zona, ratni zločini, opravdanost vojne taktike prilikom opsade i odbrane Sarajeva. Srebrenica i odgovornost za nju.

Rat u Hrvatskoj (1991-95): građanski rat ili civilna agresija. Cilj operacija oko Vukovara i u Dalmaciji, uloga međunarodne zajednice u obuci i naoružavanju hrvatske vojske. Obim počinjenih zločina nad Srbima koji su ostali i uloga političkog i vojnog vrha Hrvatske.

Miloševićevo Kosovo: Rugova i "Oslobodilačka Vojska Kosova" (1990-99): opravdanost i zakonitost upotrebe sile od Beograda, karakter srpske vlasti na Kosovu i reakcija Albanaca. Sastav OVK i ciljevi. Opravdanost odgovora Beograda na akcije OVK.

Intervencija SAD i NATO (1998-99): motivi SAD i saveznika u NATO, uzroci propasti pregovora u Rambujeu. Intervencija i kršenje međunarodnog prava. Obim ratnih zločina tokom intervencije.

Haški Tribunal: Koliko je Haški sud političko telo? Mera njegove nezavisnosti i njegovog antisrpstva, antihrvatstva...

Međusobna mržnja ili zajednički život: sposobnost naroda bivše Jugoslavije za zajednički život.