"Ukidanje granice na Drini ratni cilj Srba..."

Kao te ciljeve, Nilsen je naveo razdvajanje Srba od Muslimana i Hrvata i ukidanje Drine kao granice koja deli Srbe u Srbiji od onih van nje. Te ratne ciljeve proklamovala je, u maju 1992, Skupština Republike Srpske.

Bivši šef SDB Srbije Stanišić i operativac te službe Simatović, optuženi su za udruženi zločinački poduhvat u Hrvatskoj i BiH, 1991-95, na čijem čelu je bio tadašnji predsednik Srbije Slobodan Milošević.

Od kraja 1990. SDB Srbije je, uz odobrenje Miloševića, "uzela na sebe da pomogne Srbima da uspostave svoje samoprolamovane entitete" u Hrvatskoj i BiH, posvedočio je Nilsen na osnovu analize brojnih dokumenata same Službe.

Do aprila 1991, SDB Srbije formirala je u Golubiću kod Knina prvi logor za obuku "elitne policije", a ubrzo i na drugim lokacijama u Hrvatskoj, BiH i u samoj Srbiji.

To je, po svedoku, najbolje opisao drugooptuženi Simatović u govoru na proslavi godišnjice Jedinice za specijalne operacije, 1997.

Snimak tog govora o ratnom putu Crvenih beretki, kojima je Simatović bio prvi komandant, tužioci će, tokom procesa, uvesti u dokaze.

Nilsen je citirao i dokumente o formiranju službine Jedinice za antiteroristička dejstva (JATD), 1993, iz kojih proizlazi da je Simatović, pod pseudonimom Broj Jedan, bio njen zapovednik.

JATD je, po optužnici, bila jedna od jedinica Crvenih beretki koja je delovala i činila zločine na ratištima.

Kao "univerzalno opravdanje" za takvo delovanje, srpska tajna služba usvojila je, po Nilsenu, "zaštitu Srba od strašne sudbine, ako ostanu zaglavljeni u nezavisnoj Hrvatskoj i BiH", odnosno sprečavanje da Srbi postanu "progonjena manjina".

Na pitanje tužiteljke Grejs Harbur (Grace Harbour) kako je sprovođenje tih ciljeva uticalo na nesrbe, Nilsen je sugerisao da su "događaji pokazali" da su oni bili proterani, kao u bosanskim opština u kojim su, uoči rata, bili većina.

Dokumenti SDB Srbije, po svedoku, potvrđuju da su njeni agenti, tokom rata, bili na ključnim položajima u bezbednosnim strukturama Republike Srpske Krajine i Republike Srpske.

Kao jedan od dokaza za to, Nilsen je naveo prisluškivani razgovor u kojem je Stanišić, početkom 1992, kazao Radovanu Karadžića da "može postavljati ljude u Krajini".

O svim događajima, uključujući i ratne zločine, ti zvaničnici RSK i RS pomno su izveštavali centralu Službe u Beogradu.

Agenti SDB su, po Nilsenovoj izjavi, istovremeno i kontrolisali lidere u RSK i RS s kojim se Beograd "strateški slagao", ali je na taktičkom nivou bilo nesporazuma.

Veštak optužbe izložio je detalje iz personalnih dosijea Stanišića, Simatovića i drugih pripadnika SDB Srbije, u koje je imao uvid.

Nilsen će sutra nastaviti iskaz.

Stanišića (67) i Simatovića (67) optužnica tereti za progon, ubistva, deportacije i prisilno premeštanje hrvatskih i muslimanskih civila tokom ratova u Hrvatskoj i BiH, 1991-95. U četiri tačke optuženi su za zločine protiv čovečnosti, a po petoj za kršenje zakona i običaja ratovanja.

Posle prvog suđenja, Tribunal je prvostepenom presudom oslobodio krivice obojicu optuženih, ali je 2015. apelaciono veće poništilo tu presudu i naložilo ponavljanje procesa.